Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

not destitute of

  • 1 egēns

        egēns entis, adj. with comp. and sup.    [P. of egeo], needy, necessitous, in want, poor: egens relictast misera, T.: egentes abundant: delectus egentium, Cs.: nil magnae laudis, not craving, V.: non rationis, not destitute of, V.: nihil illo egentius: egentissimus ganeo: egentissimis largiri, L.
    * * *
    (gen.), egentis ADJ
    needy, poor, in want of; very poor, destitute (of)

    Latin-English dictionary > egēns

  • 2 nudus

    nūdus, a, um, adj. [for nugdus; root nag-, nig-, to make bare; Sanscr. nagna, naked; cf. Germ. nackt; Eng. naked], naked, bare, unclothed, uncovered, exposed.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    membra nuda dabant terrae,

    Lucr. 5, 970 Lachm. N. cr. (not nudabant):

    tamquam nudus nuces legeret, in ventrem abstulisse,

    Cic. de Or. 2, 66, 265:

    nudus membra Pyracmon,

    Verg. A. 8, 425:

    nuda pedem,

    Ov. M. 7, 183:

    capite nudo,

    bareheaded, Sall. J. 94, 1:

    pedibus nudis,

    Hor. S. 1, 8, 24:

    costae nudae tegmine,

    Sil. 5, 449.—Esp., without the toga, in one's tunic:

    nudus ara, sere nudus,

    Verg. G. 1, 299; Petr. 92; Aur. Vict. Vir. Illustr. 17; cf. Drak. ad Liv. 3, 26, 9.— Unarmed, unprotected:

    in maximo metu nudum et caecum corpus ad hostes vortere,

    his defenceless back, Sall. J. 107, 1; Liv. 5, 45, 3.—Prov.: vestimenta detrahere nudo, i. e. to get something out of one who has nothing, or to draw blood from a stone, Plaut. As. 1, 1, 79.—Of things:

    silex nuda,

    not covered with turf, Verg. E. 1, 15:

    ensis,

    id. A. 12, 306:

    sedit humo nudā,

    Ov. M. 4, 261:

    et quodcumque jacet nudā tellure cadaver,

    on the bare ground, unburied, Luc. 6, 550; so of unburied bodies, id. 8, 434; Stat. Th. 8, 73:

    nudum nemus,

    leafless, Sen. Herc. Oet. 281.—
    (β).
    With gen.:

    loca nuda gignentium,

    bare of vegetation, Sall. J. 79, 6:

    nudus Arboris Othrys,

    Ov. M. 12, 512. —
    B.
    In partic.
    1.
    Stripped, spoiled, vacant, void, deprived, or destitute of, without.
    (α).
    With abl.:

    urbs nuda praesidio,

    Cic. Att. 7, 13, 1:

    praesidiis,

    Liv. 29, 4, 7:

    nudus agris, nudus nummis,

    Hor. S. 2, 3, 184:

    nudum remigio latus,

    id. C. 1, 14, 4; Sil. 16, 46.—
    (β).
    With ab:

    Messana ab his rebus sane vacua atque nuda est,

    Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3.—
    (γ).
    With gen.:

    mors famae nuda,

    Sil. 4, 608.—
    (δ).
    Absol.:

    heri quod homines quattuor In soporem conlocāstis nudos,

    Plaut. Am. 1, 1, 147:

    partem istam subselliorum nudam atque inanem reliquerunt,

    Cic. Cat. 1, 7, 16.—
    2.
    Poor, needy, destitute, forlorn:

    quem tu semper nudum esse voluisti,

    Cic. Fl. 21, 51:

    senecta,

    Ov. H. 9, 154:

    senectus,

    Juv. 7, 35:

    quis tam nudus, ut, etc.,

    id. 5, 163:

    sine amicis, sine hospitibus, plane nudum esse ac desertum,

    Cic. Verr. 2, 4, 66, § 148.—
    II.
    Transf.
    A. 1.
    In gen., bare, mere, pure, simple, sole, alone, only:

    nuda ista si ponas, judicari qualia sint non facile possim,

    Cic. Par. 3, 2, 24:

    ira Caesaris,

    Ov. Tr. 3, 11, 17:

    locorum nuda nomina,

    Plin. 3, praef. §

    2: virtus nudo homine contenta est,

    Sen. Ben. 3, 18, 2:

    nuda rerum cognitio,

    Plin. Ep. 5, 8, 4:

    nuda virtus,

    Petr. 88: nudā manu captare fontem, i. e. without a cup, Sen. Hippol. alt. 519.—So freq. in jurid. Lat.:

    nudo animo adipisci quidem possessionem non possumus: retinere tamen nudo animo possumus,

    Paul. Sent. 5, tit. 2:

    etiam nudus consensus sufficit obligationi,

    Dig. 44, 7, 51; Gai. Inst. 3, 154.—
    2.
    Esp., in phrases.
    (α).
    Nudum pactum, a bare agreement, i. e. a contract without consideration:

    ex nudo enim pacto inter cives Romanos actio non nascitur,

    Paul. Sent. 2, 14, 1.—
    (β).
    Nudum jus, an unexecuted right:

    qui nudum jus Quiritium in servo habet, is potestatem habere non intellegitur,

    Gai. Inst. 1, 54; 3, 166.—
    B.
    In partic.
    1.
    Simple, unadorned:

    Commentarii (Caesaris) nudi sunt, recti et venusti, omni ornatu orationis tamquam veste detractā,

    Cic. Brut. 75, 262:

    brevitas nuda atque inornata,

    id. de Or. 2, 84, 341:

    quoniam dicendi facultas non debeat esse jejuna atque nuda,

    id. ib. 1, 50, 218:

    nuda et velut incompta oratio,

    Quint. 8, 6, 41; cf. id. 2, 4, 3; Ov. A. A. 3, 747:

    sedit humo nudā, nudis incompta capillis,

    Ov. M. 4, 261.—
    2.
    Undisguised, unadorned, not veiled or obscured:

    veritas,

    Hor. C. 1, 24, 7:

    nudissima veritas,

    Cael. Aur. Chron. 1, 5, 176:

    simplex ac nuda veritas,

    Lact. 3, 1, 3: nuda verba, unveiled, i. e. obscene words, Plin. Ep. 4, 14, 4.—Hence, adv.: nūdē, nakedly, simply (post-class.):

    aliquid tradere breviter ac nude,

    Lact. 3, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > nudus

  • 3 inopes

    ĭnops, ŏpis, adj. [2. in-opis], without resources, helpless, weak (class.).
    I.
    In gen.:

    ab ope inops, qui ejus indiget,

    Varr. L. L. 5, § 92 Müll.:

    inopes relicti a duce,

    Cic. Verr. 2, 5, 34:

    nihil cum potentiore juris humani relinquitur inopi,

    Liv. 9, 1, 8:

    solare inopem et succurre relictae,

    Verg. A. 9, 290.—
    (β).
    With ab:

    sic inopes et ab amicis, et ab existimatione sunt,

    Cic. Att. 1, 1, 2. —
    (γ).
    With inf.:

    inopes laudis conscendere carmen,

    unable, Prop. 2, 10, 23 (3, 1, 23 Müll.).—
    II.
    In partic., helpless through poverty, destitute, needy, indigent.
    A.
    Lit.:

    res pauperes inopesque,

    Plaut. Rud. 1, 5, 24:

    aerarium inops et exhaustum,

    empty, Cic. Verr. 2, 3, 70, § 164:

    te semper inops vexet cupido,

    unsated, Hor. Ep. 1, 18, 98:

    domus cujusvis inopis,

    Nep. Ages. 7, 4. —Esp., of the dead who could not pay Charon's fee:

    haec omnis inops inhumataque turba est,

    Verg. A. 6, 325; cf.:

    infletaeque jacent inopes super arva catervae,

    Aus. Mos. 4: mortuis in ore nummum immittere, ut apud inferos non tamquam inopes errent, Schol. Juv. 3, 267. —
    (β).
    With gen., destitute of, without:

    humanitatis,

    Cic. de Or. 2, 10, 40:

    amicorum,

    id. Lael. 15:

    animi,

    Verg. A. 4, 300:

    mentis,

    Ov. F. 4, 457:

    consilii,

    Liv. 26, 18, 6:

    rationis,

    Stat. Th. 1, 373:

    senatus auxilii humani,

    Liv. 3, 7, 7:

    terra pacis,

    Ov. P. 2, 2, 96:

    somni cibique,

    id. M. 14, 424:

    provinciae virorum,

    Tac. H. 2, 67:

    miles Martis,

    that never fights, Sil. 9, 334.—
    (γ).
    Plur. as subst.: ĭnŏpes, um, opp. potentes, Sall. H. Fragm. 4, 61, 17 Dietsch.— Sing.:

    si nihil cum potentiore juris humani relinquitur inopi,

    Liv. 9, 1, 8. —
    B.
    Trop.
    1.
    Of inanimate things, mean, wretched, contemptible:

    inopis et pusilli animi esse,

    Hor. S. 1, 4, 17:

    nostras inopes noluit esse vias,

    Ov. Ib. 24:

    advorsus atque inops amor,

    Lucr. 4, 1142:

    odia aegra sine armis errabant, iraeque inopes,

    impotent, Val. Fl. 5, 147:

    vita,

    Vell. 2, 19, 4. —
    2.
    Of speech, poor in words or ideas, meagre:

    non erat abundans, non inops tamen,

    Cic. Brut. 67, 238:

    non inops verbis,

    id. ib. 70, 247:

    ad ornandum,

    id. ib. 76, 263:

    Latinam linguam non modo non inopem, sed locupletiorem etiam esse quam Graecam,

    id. Fin. 1, 3, 10:

    vir inopi lingua et infacundus,

    Gell. 18, 8, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > inopes

  • 4 inops

    ĭnops, ŏpis, adj. [2. in-opis], without resources, helpless, weak (class.).
    I.
    In gen.:

    ab ope inops, qui ejus indiget,

    Varr. L. L. 5, § 92 Müll.:

    inopes relicti a duce,

    Cic. Verr. 2, 5, 34:

    nihil cum potentiore juris humani relinquitur inopi,

    Liv. 9, 1, 8:

    solare inopem et succurre relictae,

    Verg. A. 9, 290.—
    (β).
    With ab:

    sic inopes et ab amicis, et ab existimatione sunt,

    Cic. Att. 1, 1, 2. —
    (γ).
    With inf.:

    inopes laudis conscendere carmen,

    unable, Prop. 2, 10, 23 (3, 1, 23 Müll.).—
    II.
    In partic., helpless through poverty, destitute, needy, indigent.
    A.
    Lit.:

    res pauperes inopesque,

    Plaut. Rud. 1, 5, 24:

    aerarium inops et exhaustum,

    empty, Cic. Verr. 2, 3, 70, § 164:

    te semper inops vexet cupido,

    unsated, Hor. Ep. 1, 18, 98:

    domus cujusvis inopis,

    Nep. Ages. 7, 4. —Esp., of the dead who could not pay Charon's fee:

    haec omnis inops inhumataque turba est,

    Verg. A. 6, 325; cf.:

    infletaeque jacent inopes super arva catervae,

    Aus. Mos. 4: mortuis in ore nummum immittere, ut apud inferos non tamquam inopes errent, Schol. Juv. 3, 267. —
    (β).
    With gen., destitute of, without:

    humanitatis,

    Cic. de Or. 2, 10, 40:

    amicorum,

    id. Lael. 15:

    animi,

    Verg. A. 4, 300:

    mentis,

    Ov. F. 4, 457:

    consilii,

    Liv. 26, 18, 6:

    rationis,

    Stat. Th. 1, 373:

    senatus auxilii humani,

    Liv. 3, 7, 7:

    terra pacis,

    Ov. P. 2, 2, 96:

    somni cibique,

    id. M. 14, 424:

    provinciae virorum,

    Tac. H. 2, 67:

    miles Martis,

    that never fights, Sil. 9, 334.—
    (γ).
    Plur. as subst.: ĭnŏpes, um, opp. potentes, Sall. H. Fragm. 4, 61, 17 Dietsch.— Sing.:

    si nihil cum potentiore juris humani relinquitur inopi,

    Liv. 9, 1, 8. —
    B.
    Trop.
    1.
    Of inanimate things, mean, wretched, contemptible:

    inopis et pusilli animi esse,

    Hor. S. 1, 4, 17:

    nostras inopes noluit esse vias,

    Ov. Ib. 24:

    advorsus atque inops amor,

    Lucr. 4, 1142:

    odia aegra sine armis errabant, iraeque inopes,

    impotent, Val. Fl. 5, 147:

    vita,

    Vell. 2, 19, 4. —
    2.
    Of speech, poor in words or ideas, meagre:

    non erat abundans, non inops tamen,

    Cic. Brut. 67, 238:

    non inops verbis,

    id. ib. 70, 247:

    ad ornandum,

    id. ib. 76, 263:

    Latinam linguam non modo non inopem, sed locupletiorem etiam esse quam Graecam,

    id. Fin. 1, 3, 10:

    vir inopi lingua et infacundus,

    Gell. 18, 8, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > inops

  • 5 careō

        careō    (P. praes. gen. plur. carentum, V.), uī, itūrus, ēre, to be without, be free from, be destitute of: illam, T.: culpā, T.: dolore: vitiis, H.: communi sensu, H.: morte, to be immortal, H.: suis figurā, i. e. exempt from transformation into, O.— To do without, deprive oneself of, deny oneself, refrain, abstain from: cibo, Cs.: lubidinibus haud facile, S.: amicorum facultatibus, N.: satiatis iucundius est carere quam frui, abstinence. — Of places, to hold aloof from, not to go to, be absent from: foro: provinciā do moque: patriā, N.—Of inanimate subjects, to be without, be void of, be free from, want: tempora carent crimine: nec lacrimis caruere genae, V.: Quae caret ora cruore nostro? H.: aditu carentia saxa, inaccessible, O.: numero, to be countless, H.: Lux caritura fine, O. — To be deprived of, want, have lost (not of the necessaries of life): patriā, T.: ut Latio careat, fail to reach, V.: consuetudine amicorum: commodis omnibus: vate sacro, not to be celebrated by, H.: caret omni Maiorum censu, has dissipated, Iu.: tui carendum quod erat, T.: Virque mihi dempto fine carendus abest, O.—To feel the want of, miss: carere significat, egere eo quod habere velis: non caret is qui non desiderat: in carendo patientia.
    * * *
    carere, carui, caritus V
    be without/absent from/devoid of/free from; miss; abstain from, lack, lose

    Latin-English dictionary > careō

  • 6 expers

        expers tis, adj.    [ex + pars], having no part in, not sharing in, not privy to: partis de nostris bonis, T.: communis iuris: Britanni pugnae, Ta.— Destitute of, devoid of, free from, without: eruditionis: nuptiarum, H.: doloris, O.: (vinum) maris, without sea-water, H.: domus cladis, Cu.: virtutis, V.: vitae pars turpitudinis expers: vis consili, H.: famā atque fortunis, S.
    * * *
    (gen.), expertis ADJ
    free from (w/GEN); without; lacking experience; immune from

    Latin-English dictionary > expers

  • 7 re-linquo

        re-linquo līquī, lictus, ere,    to leave behind, not take along, not stay with, leave, move away from, quit, abandon: deos penatīs: vim auri in Ponto reliquit: post se hostem, Cs.: petere, ut in Galliā relinqueretur, might be left behind, Cs.: (cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum, remaining, O.: sub sinistrā Britanniam relictam conspexit, in the rear, Cs.: me filiis quasi magistrum, T.: deum nullum Siculis.—Fig., to leave behind, leave: hanc excusationem ad Caesarem: Aeeta relictus, abandoned, O.—P. plur. n. as subst: repetat relicta, i. e. his former life, H.—At death, to leave behind, leave, bequeath: ea mortuast; reliquit filiam adulescentulam, T.: fundos decem et tres reliquit: ei testamento sestertiūm miliens: mihi haec omnia, T.: mihi arva, O.: heredem testamento hunc.—Fig., to leave, leave behind: virtutum nostrarum effigiem: Sibi hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene, T.: Sappho sublata desiderium sui reliquit: in scriptis relictum: orationes et annalīs: pater, o relictum Filiae nomen, H.: rem p. nobis: de valvarum pulchritudine scriptum: posterioribus exemplum.—To leave behind, leave remaining, permit to remain, let remain, leave: nil in aedibus, T.: ne paleae quidem ex annuo labore relinquerentur: angustioribus portis relictis, i. e. since the gates they had left were rather narrow, Cs.: unam (filiam) relinque, leave to me, O.: pauca aratro iugera Moles relinquent, H.: dapis meliora relinquens, H.: haec porcis comedenda, H.: relinquebatur una per Sequanos via, remained, Cs.: se cum paucis relictum videt, S.: equites paucos, leave alive, Cs.—Fig.: quam igitur relinquis populari rei p. laudem?: ceterorum sententiis semotis, relinquitur mihi, etc., there remains: non provocatione ad populum contra necem relictā: nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum, i. e. he renders superfluous: deliberandi spatium, N.: tantummodo vita relicta est, O.: urbem direptioni, abandon: poenae Medea relinquar? O.: hominem innocentem ad alicuius quaestum: Posse queri tantum rauco stridore reliquit, O.: Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas, H.: relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus, it remains, that: relinquebatur, ut pateretur, etc., Cs.: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence the conclusion is, etc.—With two acc, to leave behind, leave, let remain, suffer to be: eum locum integrum, leave untouched, T.: integram rem et causam, have left untouched: Morini, quos Caesar pacatos reliquerat, Cs.: amici, quos incorruptos Iugurtha reliquerat, S.: reliquit (eam) Incertam, V.: In mediis lacerā nave relinquor aquis, O.: inceptam oppugnationem, abandon, Cs.: infecta sacra, O.: sine ture aras, O.: mulierem nullam nominabo; tantum in medio relinquam.—To leave behind, leave, go away from, forsake, abandon, desert: domum propinquosque, Cs.: Ilio relicto, H.: litus relictum Respicit, O.: Roma relinquenda est, O.: me somnu' reliquit, Enn. ap. C.: ubi vita tuos reliquerit artūs, O.: Animam, T.: lucem, V.: animus relinquit euntem, O.: ab omni honestate relictus, destitute of: si puerum quartana reliquerat, H.—To leave in the lurch, forsake, abandon, desert: Reliquit me homo atque abiit, has given me the slip, T.: succurrere relictae, V.—To leave, give up, abandon: auctores signa relinquendi et deserendi castra audiuntur, L.: relictā non bene parmulā, H.—To leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish: rem et causam: (puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit, H.: me relictis rebus iussit observare, etc., to stop work and watch, T.: omnibus rebus relictis persequendum sibi Pompeium existimavit, Cs.: agrorum et armorum cultum, neglect: bellum illud, abandon: obsidionem, raise the siege, L.: caedes, leave unmentioned: hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est: quae Desperat tractata nitescere posse relinquit, H.: iniurias tuas, leave unnoticed: vim hominibus armatis factam relinqui putare oportere.

    Latin-English dictionary > re-linquo

  • 8 egeo

    ĕgĕo, ŭi, 2 ( part. fut. egitura, Tert. adv. Marc. 4, 24), v. n. [cf. Gr. achên, poor; root ach-, anch, in achos, anchô, etc.; Lat. angustus, [p. 633] angina], to be needy (for syn. cf.: indigeo, careo, vaco).
    I.
    Prop.
    a.
    Absol. (so usually in Plaut. and Ter.), to be needy, to be in want, to be poor:

    me in divitiis esse agrumque habere, egere illam autem,

    Plaut. Trin. 3, 2, 57; cf. id. Most. 1, 3, 73; id. Truc. 2, 1, 12; 4, 2, 32; id. Trin. 2, 2, 49; id. Capt. 3, 4, 49; Ter. Heaut. 5, 2, 11; Cic. Rosc. Com. 8 (opp. locupletem esse); Hor. S. 2, 2, 103 (opp. dives); id. Ep. 1, 2, 56; 2, 1, 228 et saep.— Pass. impers.:

    amatur atque egetur acriter,

    Plaut. Ps. 1, 3, 39.—
    b.
    To need, want, lack, to be in need of, with the thing needed.
    (α).
    In the abl.:

    earum rerum, quibus egeremus, invectio,

    Cic. Off. 2, 3 fin.; cf. id. Rep. 2, 5; id. Fam. 10, 16, 2:

    omnibus necessariis rebus,

    Caes. B. C. 3, 32, 4:

    copiis,

    Cic. Off. 1, 16 fin.:

    oculis ad cernendum,

    id. N. D. 2, 57, 143:

    bibliothecis Graecis,

    id. Tusc. 2, 2, 6; cf. id. Div. 2, 2, 5:

    medicină,

    id. Lael. 3:

    nullo,

    id. ib. 9, 30:

    consilio, opera nostra,

    id. ib. 14 fin.:

    auxilio,

    id. Fam. 2, 17, 16:

    sapiens eget nulla re: egere enim necessitatis est,

    Sen. Ep. 9 med. (cf. I. a. supra).—Of inanimate subjects:

    opus eget exercitatione non parva,

    Cic. Lael. 5, 17; cf. Quint. 1, 6, 38; 1, 8, 4; 1, 10, 7 et saep.—
    (β).
    In the gen. (in Cic. dub., v. the foll.):

    si pudoris egeas,

    Plaut. Am. 2, 2, 187:

    tui, admonitricis,

    id. Truc. 2, 6, 20; cf. id. Mil. 4, 2, 42; Hor. Ep. 1, 18, 67:

    auxilii,

    Caes. B. G. 6, 11, 4: medicinae (al. medicina; cf.

    the preced.),

    Cic. Fam. 9, 3 fin.:

    medici, curatoris,

    Hor. Ep. 1, 1, 102; cf.

    custodis,

    id. S. 1, 4, 118:

    aeris (opp. locuples mancipiis),

    id. Ep. 1, 6, 39:

    nullius,

    id. ib. 1, 17, 22:

    nutricis,

    Ov. Tr. 6, 135:

    alienae facundiae,

    Tac. A. 13, 3 al. —Of inanimate subjects:

    nec prosum quicquam nostrae rationis egere,

    Lucr. 3, 44; Quint. 5, 14, 5; 2, 16, 13; 3, 8, 63 al.—
    (γ).
    In the acc.:

    nec quicquam eges,

    Plaut. Men. 1, 2, 12; cf. the foll.—
    (δ).
    Supplied by inf. pass.:

    clariores quam ut indicari egeant, Athenae,

    Mel. 2, 3, 4; cf. id. 2, 4, 1.
    II.
    Sometimes transf.
    A.
    (For the usual careo.) To be without, to be destitute of, not to have:

    C. Macer auctoritate semper eguit,

    Cic. Brut. 67, 238:

    donis tuis, somne,

    Stat. S. 5, 4, 2.—Of inanimate subjects:

    res proprio nomine,

    Lucr. 3, 134. —
    * B.
    To do without, to bear the want of: si quid est, quod utar, utor; si non est, egeo, Cato ap. Gell. 13, 23, 1.—
    C.
    Like the Gr. deomai (cf. also the Engl. to want), to desire, wish for:

    tui amans abeuntis egeo,

    Plaut. As. 3, 3, 1:

    plausoris,

    Hor. A. P. 154:

    tantuli,

    id. S. 1, 1, 59; cf. in the abl.:

    pane,

    id. Ep. 1, 10, 11.—Hence, ĕgens, entis, P. a., needy, necessitous, in want, very poor (class.; cf.:

    egenus, indigens, indigus, inops, pauper, mendicus): quocirca (amici) et absentes assunt egentes abundant,

    Cic. Lael. 7; Plaut. Pers. 1, 1, 1; 2, 3, 4; id. Stich. 2, 2, 7; Ter. Ad. 3, 3, 30; id. Phorm. 2, 3, 10; Cic. Clu. 59, 163; id. Fl. 15, 35 et saep.; cf.

    opp. locuples,

    Caes. B. C. 3, 59, 2; Dig. 22, 5, 3;

    opp. abundans,

    Cic. Par. 6, 1, 43:

    delectus egentium ac perditorum,

    Caes. B. G. 7, 4, 2; cf. Sall. C. 31, 1; 18, 4.— Comp.:

    nihil rege egentius,

    Cic. Att. 6, 1, 4.— Sup.:

    egestates tot egentissimorum hominum,

    Cic. Att. 9, 7, 5; id. Sest. 52, 111; id. Rosc. Am. 8 fin.;

    opp. locuples,

    Liv. 1, 47.— Adv. does not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > egeo

  • 9 expers

    ex-pers, tis, adj. [pars], having no part in, not sharing in, not privy to.
    I.
    Prop. (rare but class.).—Constr. with gen.:

    ne expers partis esset de nostris bonis,

    Ter. Heaut. 4, 1, 39:

    communis juris et consilii (opp. particeps libertatis),

    Cic. Rep. 1, 27, 43:

    sunt expertes imperii, consilii publici, judicii delectorum judicum,

    id. ib. 1, 31, 47 Mos.:

    tanti tam inusitati consilii,

    id. Att. 8, 8, 1; cf.:

    animum advorte nunc jam, Quapropter te expertem amoris nati habuerim,

    i. e. left ignorant of his amour, Plaut. Ps. 1, 5, 83.—
    II.
    Transf., in gen., destitute or devoid of, free from, without (freq. and class.).— Constr. in class. lang. with gen.; ante-class. and in Sall. also with abl.
    (α).
    With gen.: omnium vitiūm expers, Titin. ap. Non. 495, 13:

    laboris,

    Plaut. Am. 1, 1, 16:

    omnis eruditionis expers atque ignarus,

    Cic. de Or. 2, 1, 1:

    veritatis,

    id. ib. 2, 19, 81:

    negotii publici,

    id. Rep. 1, 2:

    humanitatis,

    id. Div. 2, 38, 81:

    nuptiarum,

    Hor. C. 3, 11, 11:

    viri,

    Ov. M. 1, 479:

    ferae rationis et orationis expertes,

    Cic. Off. 1, 16, 50:

    Chium (vinum) maris expers,

    without sea-water, Hor. S. 2, 8, 15:

    sui,

    Cic. Lael. 23, 87; cf.:

    ut nulla ejus vitae pars summae turpitudinis esset expers,

    id. Verr. 2, 2, 78, § 191:

    vis consili expers,

    Hor. C. 3, 4, 65 et saep.: expers matris imperii, free from, i. e. neglectful of, disobedient to, Plaut. As. 3, 1, 2.—
    (β).
    With abl.:

    ea res me domo expertem facit,

    Plaut. Pers. 4, 3, 40:

    eo more,

    id. Am. 2, 2, 81:

    metu,

    id. As. 1, 1, 31: malitiis, Turp. ap. Non. 501, 7:

    omnes famā atque fortunis expertes sumus,

    Sall. C. 33, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > expers

  • 10 longus

    longus, a, um, adj. [cf. langazô, longazô], long.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    longo interjecto intervallo,

    Cic. Off. 1, 9, 30:

    longissima epistula,

    id. Att. 16, 11:

    Rhenus longo spatio citatus fertur,

    Caes. B. G. 4, 9:

    proficisci longissimo agmine,

    id. ib. 5, 31:

    stant longis annixi hastis,

    Verg. A. 9, 229:

    umbilicus septem pedes longus,

    Plin. 6, 34, 39, § 212:

    longa folia habet fere ad tres digitos,

    id. 27, 12, 86, § 110:

    ferrum autem tres longum habebat pedes,

    in length, Liv. 21, 8:

    scrobes faciemus tribus pedibus longas,

    Pall. 2, 10: longa navis, a war-ship, manof-war, on account of its shape, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 11, 326 (Ann. v. 468 Vahl.); [p. 1077] Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 5: longus versus, the heroic hexameter, Enn. ap. Cic. Leg. 2, 27, 68; Diom. p. 493 P.; Isid. Orig. 1, 38:

    longa atque insignis honorum pagina,

    Juv. 10, 57:

    sesquipede est quam tu longior,

    taller, Plaut. Trin. 4, 2, 58:

    longus homo, i. q. longurio,

    a tall fellow, long-shanks, Cat. 67, 47; so,

    Maura,

    Juv. 10, 223: longa manus, a long, far-reaching, mighty hand:

    an nescis longas regibus esse manus,

    Ov. H. 17, 166;

    on the contrary: attulimus longas in freta vestra manus,

    unmutilated, uninjured, Prop. 3, 5, 14 (4, 6, 60).—
    B.
    In partic., far off, remote, distant, = longinquus (post-Aug. and very rare):

    remeans longis oris,

    Sil. 6, 628:

    longa a domo militia,

    Just. 18, 1: longas terras peragrare, Auct. Decl. Quint. 320.—
    C.
    Great, vast, spacious ( poet.):

    pontus,

    Hor. C. 3, 3, 37; 3, 27, 43:

    Olympus,

    Verg. G. 3, 223:

    classemque ex aethere longo prospexit,

    id. A. 7, 288:

    caelum,

    Ov. M. 6, 64.—
    II.
    Transf., of time, long, of long duration or continuance, tedious:

    in tam longa aetate,

    Cic. de Sen. 19, 66:

    vita longior,

    id. Tusc. 1, 39, 94:

    horae quibus exspectabam longae videbantur,

    id. Att. 12, 5, 4:

    uno die longior mensis,

    id. Verr. 2, 2, 52, § 129:

    longa interjecta mora,

    Caes. B. C. 3, 69:

    post longum tempus,

    Sen. Contr. 7, 17, 2; 9, 28, 12:

    per longum tempus,

    Suet. Ner. 57:

    vita,

    Liv. 2, 40, 6; 9, 17, 6:

    spatium (sc. temporis),

    id. 9, 18, 10:

    error,

    protracted, id. 5, 33:

    caedes,

    id. 6, 8, 7:

    longi aliorum principatus,

    Tac. H. 2, 55:

    longae pacis mala,

    Juv. 6, 292:

    bellum,

    Quint. 3, 8, 56:

    memoriam nostri longam efficere,

    Sall. C. 1, 3:

    morbus,

    Liv. 27, 23, 6; Cels. 3, 1, 1:

    longo tempore,

    after a long interval, Verg. A. 3, 309; cf.:

    longo post tempore,

    id. E. 1, 29:

    longa dies,

    length of days, a long life, Juv. 10, 265:

    longa syllaba,

    Cic. de Or. 3, 47, 183:

    littera,

    id. Or. 48, 159:

    syllabae,

    Quint. 9, 4, 36:

    vocalis,

    id. 9, 4, 85:

    longae pretium virtutis,

    Luc. 2, 258:

    longa Lethe,

    id. 6, 769: in rebus apertissimis nimis longi sumus; Cic. Fin. 2, 27, 85:

    exordium nimis longum,

    Auct. Her. 1, 7, 11:

    longior quam oportet sermo,

    Quint. 8, 3, 53:

    nulla de morte hominis cunctatio longa est,

    Juv. 6, 221:

    quantis longa senectus plena malis,

    id. 10, 190; 14, 251.—Hence:

    longum est,

    it would take long, it would be tedious, Cic. Verr. 2, 1, 60, § 156:

    longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,

    id. Sest. 5, 12: experire;

    non est longum,

    id. Phil. 3, 2, 10:

    arcessere tormenta longum videbatur,

    Tac. H. 3, 71. —Ellipt., without inf., Cic. N. D. 1, 8, 19: ne longum sit, ne longum faciam, not to be tedious, to speak briefly:

    ac, ne longum sit, Quirites, tabellas proferri jussimus,

    id. Cat. 3, 5, 10:

    ac ne longum fiat, videte,

    id. Leg. 2, 10, 24:

    ne longum faciam: dum tu quadrante lavatum Rex ibis,

    Hor. S. 1, 3, 137: longius facere, to defer or put off any longer:

    nihil opus est exemplis id facere longius,

    Cic. Fin. 5, 6, 16; id. Leg. 1, 7, 22: nihil est mihi longius, nothing makes time seem longer to me than, i. e. I am full of impatience, can hardly wait for:

    respondit, nihil sibi longius fuisse, quam ut me viderit,

    id. Fam. 11, 27, 1; id. Verr. 2, 4, 18, § 39;

    but: nec mihi longius quicquam est quam videre hominum voltus,

    nothing is more tedious, id. Rab. Post. 12, 35: in longum, long, for a long time:

    nec in longum dilata res,

    Liv. 5, 16:

    in longum dilata conclusio,

    drawn out tediously, Quint. 8, 2, 22:

    causando nostros in longum ducis amores,

    Verg. E. 9, 56:

    otium ejus rei haud in longum paravit,

    Tac. A. 3, 27; 11, 20:

    in longum sufficere,

    id. H. 4, 22:

    odia in longum jaciens, ia. A. 1, 69: nec in longius consultans,

    id. H. 2, 95: per longum, for a long time:

    per longum celata fames,

    Sil. 2, 465: ex longo, for a long time back:

    collecta fatigat edendi Ex longo rabies,

    Verg. A. 9, 64: longa spes, that looks far ahead, reaching far into futurity:

    vitae summa brevis spem nos vetat inchoare longam,

    Hor. C. 1, 4, 15; Stat. Th. 1, 322.—Of persons, prolix, tedious:

    nolo esse longus,

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    in verbis nimius et compositione nonnumquam longior,

    Quint. 10, 1, 118:

    (testis) longus protrahi potest,

    id. 5, 7, 26:

    longus spe ( = tardus et difficilis ad sperandum),

    slow to hope, Hor. A. P. 172.— Hence, adv., in three forms.
    A.
    Form longē, long, in length.
    1.
    Lit., a long way off, far, far off, at a distance, Plaut. Rud. 4, 3, 95: ab eo oppido non longe fanum est Junonis, Cic. Verr. 2, 4, 46, § 103:

    longe absum, audio sero,

    id. Fam. 2, 7, 1:

    quam longe est hinc in saltum Gallicanum,

    id. Quint. 25, 79:

    longe mihi obviam processerunt,

    id. Verr. 2, 2, 27, § 65: longe lateque collucere, in length and breadth, i. e. far and wide, everywhere, id. N D. 2, 15, 40:

    Di vim suam longe lateque dmundunt,

    id. Div. 1, 36, 79:

    longe gradi,

    to take long steps, Verg. A. 10, 572:

    Vercingetorix locum castris delegit ab Avarico longe millia passuum XVI.,

    Caes. B. G. 7, 16:

    Rhenum non longe a mari transire,

    id. ib. 4, 1, 1:

    tu autem abes longe gentium,

    Cic. Att. 6, 3, 1; cf. id. Fam. 12, 22, 2.— Comp.:

    fontes longius a praesidiis aberant,

    Caes. B. C. 3, 49, 5:

    longius non discedam,

    Cic. Fam. 14, 2 fin.:

    longius meare,

    Col. 9, 8, 9.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, long, for a long period (but, acc. to some, not in positive; and the foll. passages are to be understood locally; v. Forbig. ad Verg. A. 5, 406; 10, 317):

    longe prospicere futuros casus,

    Cic. Lael. 12, 40:

    stupet Dares, longeque recusat,

    Verg. A. 5, 406:

    nec longe,

    id. ib. 10, 317:

    quae venientia longe ante videris,

    Cic. Tusc. 3, 14, 29.— Comp.:

    Varro vitam Naevii producit longius,

    Cic. Brut. 15, 60:

    paulo longius tolerare,

    Caes. B. G. 7, 71, 4:

    longius anno remanere,

    id. ib. 4, 1, 7; Nep. Att. 2, 4; Sall. C. 29, 1.— Sup.: quamdudum in portum venis huc? Ep. Longissime, Plaut. Stich. 4, 1, 24:

    quid longissime meministi in patria tua,

    id. Men. 5, 9, 52:

    quoad longissime potest mens mea respicere,

    Cic. Arch. 1, 1.—
    b.
    Of speech, long, at length, diffusely:

    haec dixi longius quam instituta ratio postulabat,

    Cic. Or. 48, 162:

    longius aliquid circumducere,

    Quint. 10, 2, 17.—
    c.
    Longe esse, abesse.
    (α).
    To be far away, i. e. to be of no assistance, of no avail:

    longe iis fraternum nomen populi Romani afuturum,

    Caes. B. G. 1, 36:

    longe illi dea mater erit,

    Verg. A. 12, 52:

    quam tibi nunc longe regnum dotale Creusae,

    Ov. H. 12, 53:

    longe conjugia, ac longe Tyrios hymenaeos Inter Dardanias acies fore,

    Sil. 17, 80; Petr. 58.—
    (β).
    Longe esse ab aliqua re, to be far from, i. e. destitute of a thing:

    ut ab eloquentia longissime fuerint,

    Quint. 8 prooem. § 3.—
    d.
    Widely, greatly, much, very much, by far; esp. with sup. and ( poet. and post-Aug. = multo) comp.:

    errat longe,

    Ter. Ad. 1, 1, 40:

    longe ante videre,

    Cic. Tusc. 3, 14; Liv. 1, 19, 12:

    longe melior,

    Verg. A. 9, 556:

    minor,

    Liv. 24, 28, 5:

    longe acrius,

    Tac. A. 4, 40:

    praestantior,

    Curt. 10, 3, 10; Suet. Calig. 5; Quint. 10, 1, 67:

    tumultuosior,

    Vell. 2, 74:

    proelium longe magis prosperum,

    id. 2, 51:

    longe omnium longissima est,

    Plaut. Most. 8, 3, 8:

    longe nobilissimus,

    Caes. B. G. 1, 2:

    longe doctissimus,

    Hor. S. 1, 5, 3:

    longe plurimum ingenio valuisse videtur,

    Cic. Brut. 14, 35:

    longe princeps,

    id. Fam. 13, 13:

    longe praestare,

    id. Brut. 64, 230:

    ceteris antecellere,

    id. Verr. 2, 4, 53, § 118:

    anteponere alicui rei aliquid,

    id. de Or. 1, 21, 98:

    dissentire,

    id. Lael. 9, 32 init.:

    quod longe secus est,

    id. ib. 9, 29 fin.:

    longe aliter se habet ac,

    id. Ac. 2, 31, 101:

    longe dissimilis contentio,

    id. Sull. 17, 49:

    longe ante alias specie insignis,

    Liv. 1, 9:

    sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,

    id. 1, 12, 8:

    longe mihi alia mens est,

    Sall. C. 52, 2:

    a quo mea longissime ratio... abhorrebat,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

    longissime diversa ratio est,

    id. Phil. 5, 18, 49:

    (istae facultates) longe sunt diversae,

    id. de Or. 1, 49, 215:

    longe omnes multumque superare,

    id. Verr. 2, 5, 44, § 115:

    longe et multum antecellere,

    id. Mur. 13, 29.—Repeated:

    plurimum et longe longeque plurimum tribuere honestati,

    Cic. Fin. 2, 21, 68:

    sed longe cunctis longeque potentior illa,

    Ov. M. 4, 325; so Gell. 14, 1.—
    e.
    In post-class. Lat. = valde:

    longe gravis,

    Stat. Th. 10, 140:

    longe opulentus,

    App. M. 1, p. 112, 1:

    par studiis aevique modis sed robore longe (sc. impar),

    far from equal, Stat. Achill. 1, 176.—
    * B.
    Form longĭter, far:

    non, ut opinor, id a leto jam longiter errat,

    Lucr. 3, 676.—
    C.
    Form longum, long, a long while ( poet.):

    nimis longum loquor,

    Plaut. Ep. 3, 2, 40:

    nimis diu et longam loquor,

    id. Ps. 2, 3, 21:

    nec longum laetabere,

    Verg. A. 10, 740; Ov. M. 5, 65:

    clamare,

    Hor. A. P. 459; Juv. 6, 65; Stat. Th. 7, 300; 10, 467.

    Lewis & Short latin dictionary > longus

  • 11 sterilis

    stĕrĭlis, e (collat. form, acc. sing. fem sterilam sterilem, Fest. p. 316 Müll.; neutr. plur. sterila, Lucr. 2, 845; abl. sterile, Apic. 7, 1, § 258), adj. [Gr. stereos, hard; steriphê, steira, barren; Sanscr. starī, vacca sterilis], unfruitful, barren, sterile, of plants and animals (class. and very freq.;

    syn infecundus): steriles nascuntur avenae,

    Verg. E. 5, 37; so,

    ulvae,

    Ov. M. 4, 299:

    herba,

    id. Am. 3, 7, 31; Curt. 4, 1, 21:

    platani,

    Verg. G. 2, 70:

    agri,

    id. ib. 1, 84; id. A. 3, 141:

    tellus,

    Ov. M. 8, 789:

    palus,

    Hor. A. P. 65:

    harena,

    Verg. G. 1, 70:

    humus,

    Prop. 3, 2 (2, 11), 2; Curt. 7, 5, 34:

    solum,

    id. 3, 4, 3:

    steriles nimium crasso sunt semine,

    Lucr. 4, 1240; Cat. 67, 26:

    galli Tanagric' ad partus sunt steriliores,

    Varr. R. R. 3, 9, 6:

    vacca,

    Verg. A. 6, 251:

    multae (mulie res),

    Lucr. 4, 1251:

    viri,

    i. e. eunuchs, Cat. 63, 69; Plin. 24, 10, 47, § 78; Mart. 9, 9, 8:

    ova,

    Plin. 10, 60, 80, § 166.—
    B.
    Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.).
    1.
    Of things, causing unfruitfulness or sterility:

    rubigo,

    Hor. C. 3, 23, 6:

    frigus,

    Luc. 4, 108:

    hiems,

    Mart. 8, 68, 10:

    serere pampinariis sterile est,

    produces sterility, Plin. 17, 21, 35, § 157.—
    2.
    In gen., barren, bare, empty:

    manus,

    Plaut. Truc. 1, 2, 3:

    sterilis amator a datis,

    bare of gifts, id. ib. 2, 1, 30:

    amicus,

    Juv. 12, 97; Mart. 10, 18, 3:

    epistulae,

    Plin. Ep. 5, 2, 2:

    saeculum,

    id. ib. 5, 17, 6:

    civitas ad aquas,

    App. M. 1, p. 106 fin.:

    vadum,

    Sen. Thyest. 173:

    corpora sonitu (with jejuna succo),

    that yield no sound, Lucr. 2, 845:

    prospectus,

    without human beings, Plaut. Mil. 3, 1, 15:

    domus,

    without children, Prop. 4 (5), 11, 62:

    nummi,

    that do not bear interest, Dig. 22, 1, 7.—With gen.:

    sterilis laurus baccarum,

    Plin. 15, 30, 39, § 130:

    lapides plumbi,

    id. 33, 7, 40, § 119.—
    II.
    Trop., unproductive, unprofitable, fruitless, useless, vain:

    Februarius,

    Cic. Q. Fr. 2, 12, 2:

    quod monumentum, quod immo temporis punctum, aut beneficio sterile, aut vacuum laude?

    Plin. Pan. 56, 2:

    ne sit sterile et effetum (saeculum),

    id. Ep. 5, 17, 6:

    fama (with cassa),

    Stat. Th. 6, 70:

    labor,

    Mart. 10, 58, 8:

    pax,

    Tac. A. 1, 17:

    amor,

    i. e. unreturned, unrequited, Ov. M. 1, 496; Stat. S. 3, 4, 42:

    cathedrae,

    unprofitable, Mart. 1, 76, 14; Juv. 7, 203:

    litus sterili versamus aratro,

    id. 7, 49.—With gen., destitute, deprived of, unacquainted with:

    urbes talium studiorum fuere steriles,

    Vell. 1, 18 fin.:

    non adeo virtutum sterile saeculum,

    Tac. H. 1, 3:

    heu steriles veri!

    Pers. 5, 75.

    Lewis & Short latin dictionary > sterilis

  • 12 egeō

        egeō uī, —, ēre    [EG-], to be needy, be in want, be poor, need, want, lack, have need: egebat? immo locuples erat: Semper avarus eget, H.: omnibus rebus, Cs.: medicinā: auxilio, S.: auspicia non egent interpretatione: auxili, Cs.: audaciae, S.: sum classis egeret (Aeneas), V.: si quid monitoris eges tu, H.: tantuli quanto est opus, H.— To be without, be destitute of, not to have: quibus (rebus) nos suppeditamur, eget ille, senatu, etc.: auctoritate semper eguit.
    * * *
    egere, egui, - V
    need (w/GEN/ABL), lack, want; require, be without

    Latin-English dictionary > egeō

  • 13 expers

    wanting, destitute of, not sharing in.

    Latin-English dictionary of medieval > expers

  • 14 adtenuo

    at-tĕnŭo ( adt-, Lachm., Merk., Weissenb.; att-, Kayser, K. and H., L. Müller), āvi, ātum, 1, v. a., to make thin or weak; to thin, attenuate; to weaken, enfeeble; to lessen, diminish.
    I.
    Lit.: aëna Signa manus dextras ostendunt adtenuari Saepe salutantūm tactu, * Lucr. 1, 317 (cf.:

    attritum mentum,

    Cic. Verr. 2, 4, 43):

    bellum (servile) exspectatione Pompeii attenuatum atque imminutum est, adventu sublatum ac sepultum,

    Cic. Imp. Pomp. 11, 30:

    legio proeliis attenuata,

    Caes. B. C. 3, 89:

    diutino morbo viribus admodum adtenuatis,

    Liv. 39, 49; 25, 11:

    fame attenuari,

    Vulg. Job, 18, 12; ib. Jer. 14, 18:

    macie attenuari,

    ib. 2 Reg. 13, 4:

    sortes adtenuatae,

    diminished, Liv. 21, 62:

    foliorum exilitate usque in fila attenuatā,

    Plin. 21, 6, 16, § 30:

    (lingua) attenuans lambendo cutem homines,

    id. 11, 37, 65, § 172 al.:

    Non falx attenuat frondatorum arboris umbram,

    Cat. 64, 41:

    adtenuant juvenum vigilatae corpora noctes,

    Ov. A. A. 1, 735 (cf. infra, P. a.):

    patrias opes,

    id. M. 8, 844; so id. P. 4, 5, 38.—
    II.
    Trop.:

    curas lyrā,

    Ov. Tr. 4, 1, 16; 4, 6, 18:

    luctus,

    Albin. ad Liv. 342:

    insignem attenuat deus,

    brings low, abases, Hor. C. 1, 34, 13:

    attenuabit omnes deos terrae,

    Vulg. Soph. 2, 11: hujusmodi partes sunt virtutis amplificandae, si suadebimus; attenuandae, si ab his dehortabimur, Auct. ad. Her. 3, 3, 6:

    attenuabitur gloria Jacob,

    Vulg. Isa. 17, 4.—Hence, attĕnŭātus ( adt-), a, um, P. a., enfeebled, weakened, reduced, weak.
    I.
    Lit.:

    adtenuatus amore,

    Ov. M. 3, 489: continuatione laborum, August. ap. Suet. Tib. 21: fortuna rei familiaris attenuatissima, Auct. ad Her. 4, 41:

    voce paululum attenuatā,

    with a voice a little suppressed, id. ib. 3, 14:

    acuta atque attenuata nimis acclamatio,

    id. ib. 12, 21.— Comp. not in use. — Sup.: fortunae familiares attenuatissimae, Auct. ad Her. 4, 41, 53.—
    II.
    Trop.
    A.
    Feeble, destitute, poor (eccl. Lat.):

    Siattenuatus frater tuus vendiderit etc.,

    Vulg. Lev. 25, 25; 25, 35; 25, 47; ib. 2 Esdr. 5, 18. —
    B.
    Esp., of discourse.
    1.
    Shortened, brief: ipsa illa [pro Roscio] juvenilis redundantia [p. 195] multa habet attenuata, Cic. Or. 30, 108.—
    2.
    Too much refined, affected:

    itaque ejus oratio nimiā religione attenuata doctis et attente audientibus erat illustris,

    hence his discourse was so delicately formed, through excessive scrupulousness, Cic. Brut. 82.—
    3.
    Meagre, dry, without ornament: attenuata (oratio) est, quae demissa est usque ad usitatissimam puri sermonis consuetudinem, Auct. ad Her. 4, 8:

    attenuata verborum constructio,

    id. ib. 4, 10, 15.—
    * Adv.: at-tenuātē, simply:

    attenuate presseque dicere,

    Cic. Brut. 55, 201.

    Lewis & Short latin dictionary > adtenuo

  • 15 alogus

    ălŏgus, a, um, adj., = alogos.
    I.
    In gen., destitute of reason, irrational:

    animalia,

    Aug. Ep. 86.—
    II.
    Esp.
    A.
    In math.:

    aloga linea,

    one that does not correspond with another, Capitol. 6 fin.
    B.
    In verse:

    alogus pes,

    irregular, which corresponds with no kind of measure, Capitol. 9, p. 329.

    Lewis & Short latin dictionary > alogus

  • 16 attenuo

    at-tĕnŭo ( adt-, Lachm., Merk., Weissenb.; att-, Kayser, K. and H., L. Müller), āvi, ātum, 1, v. a., to make thin or weak; to thin, attenuate; to weaken, enfeeble; to lessen, diminish.
    I.
    Lit.: aëna Signa manus dextras ostendunt adtenuari Saepe salutantūm tactu, * Lucr. 1, 317 (cf.:

    attritum mentum,

    Cic. Verr. 2, 4, 43):

    bellum (servile) exspectatione Pompeii attenuatum atque imminutum est, adventu sublatum ac sepultum,

    Cic. Imp. Pomp. 11, 30:

    legio proeliis attenuata,

    Caes. B. C. 3, 89:

    diutino morbo viribus admodum adtenuatis,

    Liv. 39, 49; 25, 11:

    fame attenuari,

    Vulg. Job, 18, 12; ib. Jer. 14, 18:

    macie attenuari,

    ib. 2 Reg. 13, 4:

    sortes adtenuatae,

    diminished, Liv. 21, 62:

    foliorum exilitate usque in fila attenuatā,

    Plin. 21, 6, 16, § 30:

    (lingua) attenuans lambendo cutem homines,

    id. 11, 37, 65, § 172 al.:

    Non falx attenuat frondatorum arboris umbram,

    Cat. 64, 41:

    adtenuant juvenum vigilatae corpora noctes,

    Ov. A. A. 1, 735 (cf. infra, P. a.):

    patrias opes,

    id. M. 8, 844; so id. P. 4, 5, 38.—
    II.
    Trop.:

    curas lyrā,

    Ov. Tr. 4, 1, 16; 4, 6, 18:

    luctus,

    Albin. ad Liv. 342:

    insignem attenuat deus,

    brings low, abases, Hor. C. 1, 34, 13:

    attenuabit omnes deos terrae,

    Vulg. Soph. 2, 11: hujusmodi partes sunt virtutis amplificandae, si suadebimus; attenuandae, si ab his dehortabimur, Auct. ad. Her. 3, 3, 6:

    attenuabitur gloria Jacob,

    Vulg. Isa. 17, 4.—Hence, attĕnŭātus ( adt-), a, um, P. a., enfeebled, weakened, reduced, weak.
    I.
    Lit.:

    adtenuatus amore,

    Ov. M. 3, 489: continuatione laborum, August. ap. Suet. Tib. 21: fortuna rei familiaris attenuatissima, Auct. ad Her. 4, 41:

    voce paululum attenuatā,

    with a voice a little suppressed, id. ib. 3, 14:

    acuta atque attenuata nimis acclamatio,

    id. ib. 12, 21.— Comp. not in use. — Sup.: fortunae familiares attenuatissimae, Auct. ad Her. 4, 41, 53.—
    II.
    Trop.
    A.
    Feeble, destitute, poor (eccl. Lat.):

    Siattenuatus frater tuus vendiderit etc.,

    Vulg. Lev. 25, 25; 25, 35; 25, 47; ib. 2 Esdr. 5, 18. —
    B.
    Esp., of discourse.
    1.
    Shortened, brief: ipsa illa [pro Roscio] juvenilis redundantia [p. 195] multa habet attenuata, Cic. Or. 30, 108.—
    2.
    Too much refined, affected:

    itaque ejus oratio nimiā religione attenuata doctis et attente audientibus erat illustris,

    hence his discourse was so delicately formed, through excessive scrupulousness, Cic. Brut. 82.—
    3.
    Meagre, dry, without ornament: attenuata (oratio) est, quae demissa est usque ad usitatissimam puri sermonis consuetudinem, Auct. ad Her. 4, 8:

    attenuata verborum constructio,

    id. ib. 4, 10, 15.—
    * Adv.: at-tenuātē, simply:

    attenuate presseque dicere,

    Cic. Brut. 55, 201.

    Lewis & Short latin dictionary > attenuo

  • 17 incultus

    1.
    in-cultus, a, um, adj., untilled, uncultivated (class.).
    I.
    Lit.:

    ager,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    via, with silvestris,

    neglected, id. Brut. 72, 259:

    quid incultius oppidis?

    id. Prov. Cons. 12, 29:

    incultae atque inhabitabiles regiones,

    id. N. D. 1, 10, 24:

    incultum et derelictum solum,

    id. Brut. 4, 16:

    caritas annonae ex incultis agris,

    Liv. 2, 34, 2.—
    II.
    Transf., undressed, unadorned, unpolished, neglected, rude (mostly poet.):

    coma,

    uncombed, disordered, Ov. F. 3, 470:

    genae,

    disfigured, id. H. 8, 64:

    homo, ut vita, sic oratione durus, incultus, horridus,

    Cic. Brut. 31, 117:

    inculta atque rusticana parsimonia,

    id. Quint. 30:

    indocti incultique,

    without education, Sall. C. 2, 8:

    homines intonsi et inculti,

    Liv. 21, 32, 7:

    versus,

    unpolished, rude, Hor. Ep. 2, 1, 233:

    ingenium,

    uncultivated, id. ib. 1, 3, 22:

    Laestrygones,

    i. e. destitute of cultivation, savage, wild, Tib. 4, 1, 59.—Hence, adv.: incultē, in an uncultivated manner, roughly, rudely, uncouthly, inelegantly:

    inculte atque horride vivere,

    Cic. Quint. 18:

    incultius agitare,

    Sall. J. 20, 5:

    agere,

    id. ib. 89, 7:

    inculte horrideque dicere,

    Cic. Or. 9, 28:

    non inculte dicere,

    id. Brut. 28.
    2.
    in-cultus, ūs, m., want of cultivation or refinement (not in Cic. or Cæs.):

    incultu, tenebris, odore foeda ejus (Tulliani) facies est,

    Sall. C. 55, 4:

    ingenium incultu atque socordiā torpescere sinunt,

    id. J. 2, 4:

    honores desertos per incultum ac negligentiam,

    Liv. 42, 12, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > incultus

  • 18 jejunus

    jējūnus, a, um, adj. [kindr. to Sanscr. yam, refrenare, cohibere; intens. yanyam, Bopp. Gloss. p. 276, a], fasting, hungry, abstinent, not partaking of food.
    I.
    Lit.:

    in scenam qui jejunus venerit,

    Plaut. Ps. prol. 12:

    sic expletur jejuna cupido,

    hunger, Lucr. 4, 876; so,

    jejuna aviditas,

    Plin. 10, 3, 3, § 8:

    misera ac jejuna plebecula,

    Cic. Att. 1, 16, 11:

    cum quidem biduum ita jejunus fuissem, ut, etc.,

    id. Fam. 7, 26, 1:

    canis,

    Hor. Epod. 5, 23:

    jejuna fessaque corpora,

    Liv. 21, 55.—Of inanimate things:

    lupus jejunis dentibus acer,

    Hor. Ep. 2, 2, 29:

    Cerberus jejuno sono,

    with hungry howlings, Prop. 4 (5), 5, 4:

    tam jejuna fames?

    so extreme, Juv. 5, 10:

    pullus ad quem volat mater jejuna,

    id. 10, 232:

    odium,

    i. e. on an empty stomach, id. 15, 51:

    saliva,

    fasting spittle, Plin. 28, 4, 7, § 35.—
    2.
    Thirsty:

    vilem jejunae saepe negavit aquam,

    Prop. 3, 13 (4, 14), 18.—
    B.
    Transf.
    1.
    Dry, barren, unproductive:

    corpora suco jejuna,

    Lucr. 2, 845:

    ager,

    Cic. Verr. 2, 3, 37, § 84:

    glarea,

    Verg. G. 2, 212:

    pars jejunior humi,

    Col. 2, 4, 7.—
    2.
    Scanty, insignificant in quantity:

    summaque jejunā sanie infuscatur arena,

    Verg. G. 3, 493.—
    II.
    Trop.
    A.
    Poor, barren, powerless:

    ut quosdam nimis jejuno animo et angusto monerem uti, etc.,

    Cic. Phil. 14, 6, 17:

    pusillus animus atque ipsā malevolentiā jejunus atque inanis,

    id. Fam. 2, 17, 7.—
    B.
    Insignificant, trifling, contemptible, mean, low:

    solivaga cognitio et jejuna,

    Cic. Off. 1, 44, 157:

    frigida et jejuna calumnia,

    id. Caecin. 21, 61:

    jejunum hoc nescio quid et contemnendum,

    id. Fam. 15, 17:

    aliquid humile et jejunum,

    id. ib. 3, 10, 7.—
    C.
    Of speech, meagre, dry, feeble, spiritless:

    si quis aut Antonium jejuniorem, aut Crassum fuisse pleniorem putet,

    Cic. de Or. 3, 4, 16:

    Theodorus, in arte subtilior, in orationibus jejunior,

    id. Brut. 12, 48.—With gen., Cic. Or. 40:

    concertatio verborum,

    id. de Or. 2, 16, 68; Quint. 1, 4, 5; 10, 2, 17 al.—
    D.
    Destitute of, without, deprived of:

    divitiarum avidi ac jejuni,

    Just. 38, 6, 8:

    pecunia,

    Val. Max. 4, 4, 9.— Adv.: jējūnē, meagrely, dryly, jejunely, without ornament or spirit:

    jejune et exiliter disputare,

    Cic. de Or. 1, 11, 50; Plin. Ep. 1, 20, 20; Gell. 19, 3:

    agere,

    Cic. Ac. 2, 35, 112.— Comp.:

    dicere jejunius,

    Cic. Fin. 3, 5, 17; id. Att. 12, 21, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > jejunus

  • 19 relinquo

    rĕ-linquo, līqui, lictum, 3, v. a.
    I.
    (With the idea of the re predominating.) To leave behind (cf. desero, omitto).
    A.
    In gen., to leave behind by removing one's self; to leave, move away from; to leave, abandon (a person or thing).
    1.
    Lit.:

    puerum apud matrem domi,

    Plaut. Men. prol. 28:

    ipse abiit foras, me reliquit pro atriensi in sedibus,

    id. Poen. 5, 5, 4:

    me filiis Relinquont quasi magistrum,

    Ter. Phorm. 1, 2, 22:

    dicerent non me plane de provinciā decessisse, quoniam alterum me reliquissem,

    Cic. Fam. 2, 15, 4:

    C. Fabium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit,

    Caes. B. G. 7, 40:

    cum me servum in servitute pro te hic reliqueris,

    Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18:

    fratrem, sc. in provinciā,

    Cic. Fam. 2, 15, 4:

    post tergum hostem relinquere,

    Caes. B. G. 4, 22; cf. id. ib. 7, 11:

    ille omnibus precibus petere contendit, ut in Galliā relinqueretur,

    might be left behind, id. ib. 5, 6:

    greges pecorum... sub opacā valle reliquit,

    Ov. M. 11, 277 et saep.:

    ea causa miles hic reliquit symbolum,

    Plaut. Ps. 1, 1, 53:

    hic exemplum reliquit ejus,

    id. ib. 2, 2, 56:

    (Hecuba) Hectoris in tumulo canum de vertice crinem... relinquit,

    leaves behind, Ov. M. 13, 428:

    (cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum,

    left behind, remaining, id. ib. 1, 347.— To leave behind one's self by moving away:

    longius delatus aestu, sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

    Caes. B. G. 5, 8:

    jamque hos, jamque illos, populo mirante, relinquit,

    Sil. 16, 503; cf. in pass., to remain or be left behind, Lucr. 5, 626.—
    2.
    Trop.: hanc eram ipsam excusationem relicturus ad Caesarem, was about to leave behind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6, 1:

    aculeos in animis,

    id. Brut. 9, 38:

    quod coeptum est dici, relinquitur in cogitatione audientium,

    Auct. Her. 4, 30, 41:

    aetate relictā,

    Ov. M. 7, 170:

    repetat relicta,

    Hor. Ep. 1, 7, 97.—

    Of rank or merit: (Homerus) omnes sine dubio et in omni genere eloquentiae procul a se reliquit,

    Quint. 10, 1, 51.—
    B.
    In partic.
    1. a.
    Lit.:

    ea mortua est: reliquit filiam adulescentulam,

    Ter. Heaut. 3, 3, 41:

    cum pauper cum duobus fratribus relictus essem,

    Varr. R. R. 3, 16, 2; cf.:

    pauper jam a majoribus relictus,

    Nep. Epam. 2, 1:

    agri reliquit ei non magnum modum,

    Plaut. Aul. prol. 13:

    heredem testamento reliquit hunc P. Quintium,

    Cic. Quint. 4, 15:

    cum ei testamento sestertiūm milies relinquatur,

    id. Off. 3, 24, 93:

    non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quoque pecuniam reliquisse,

    Quint. 5, 11, 33:

    qui mihi reliquit haec quae habeo omnia,

    Ter. Eun. 1, 2, 40:

    cedo, quid reliquit Phania,

    id. Hec. 3, 5, 8 and 13:

    fundos decem et tres reliquit,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    aliquantum aeris alieni,

    id. Quint. 4, 15:

    servus aut donatus aut testamento relictus,

    Quint. 5, 10, 67:

    alicui arva, greges, armenta,

    Ov. M. 3, 585:

    se testamento liberum relictum,

    Dig. 21, 1, 17, § 16.—
    b.
    Trop., to leave, leave behind one:

    consiliorum ac virtutum nostrarum effigiem,

    Cic. Arch. 12, 30:

    qui sic sunt, haud multum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene,

    Ter. Hec. 3, 5, 11:

    rem publicam nobis,

    Cic. Rep. 1, 46, 70; cf.:

    statum civitatis,

    id. ib. 1, 21, 34; id. Par. 1, 2, 10:

    opus alicui,

    id. Rep. 1, 22, 35: memoriam [p. 1558] aut brevem aut nullam, id. Off. 2, 16, 55:

    monumentum audaciae suae aeternum,

    id. Verr. 2, 1, 49, § 129:

    quae scripta nobis summi ex Graeciā sapientissimique homines reliquerunt,

    id. Rep. 1, 22, 35:

    scriptum in Originibus,

    id. Brut. 19, 75:

    scripta posteris,

    Quint. 1, praef. 1:

    in scriptis relictum,

    Cic. de Or. 2, 46, 194:

    orationes reliquit et annales,

    id. Brut. 27, 106:

    duo tantum volumina,

    Suet. Gram. 7:

    librum de suis rebus imperfectum,

    id. ib. 12; cf.:

    si non omnia vates Ficta reliquerunt,

    Ov. M. 13, 734:

    pater, o relictum Filiae nomen,

    Hor. C. 3, 27, 34.—
    2.
    To leave a thing behind; to leave remaining; to allow or permit to remain, to let remain, leave; pass., to be left, to remain.
    a.
    Lit.:

    nihil relinquo in aedibus, Nec vas, nec vestimentum,

    Ter. Heaut. 1, 1, 88:

    multis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur,

    Cic. Verr. 2, 3, 48, § 114:

    nihil de tanto patrimonio,

    id. Rosc. Am. 3, 10:

    equitatus partem illi adtribuit, partem sibi reliquit,

    Caes. B. G. 7, 34:

    angustioribus portis relictis,

    id. ib. 7, 70;

    41: unam (filiam) minimamque relinque,

    leave to me, Ov. M. 6, 299:

    jam pauca aratro jugera regiae Moles relinquent,

    Hor. C. 2, 15, 2:

    dapis meliora relinquens,

    id. S. 2, 6, 89:

    magis apta tibi tua dona relinquam,

    id. Ep. 1, 7, 43:

    haec porcis hodie comedenda relinquis,

    id. ib. 1, 7, 19; cf.:

    habitanda fana Apris reliquit,

    id. Epod. 16, 20:

    relinquebatur una per Sequanos via,

    remained, Caes. B. G. 1, 9; cf.:

    unā ex parte leniter acclivis aditus relinquebatur,

    id. ib. 2, 29:

    se cum paucis relictum videt,

    Sall. C. 60, 7:

    nec aliud dicionis Atheniensium praeter ipsam urbem reliquit,

    Just. 5, 7, 3.—
    b.
    Trop.:

    quasi corpori reliqueris Tuo potestatem coloris ulli capiendi mala,

    Plaut. Truc. 2, 2, 37:

    quam igitur relinquis populari rei publicae laudem?

    Cic. Rep. 3, 35, 48:

    ut vobis non modo dignitatis retinendae, sed ne libertatis quidem recuperandae spes relinquatur,

    id. Agr. 1, 6, 17:

    ceterorum sententiis semotis, relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio,

    id. Fin. 2, 14, 44; cf.:

    ne qua spes in fugā relinqueretur,

    Caes. B. G. 1, 51:

    nullā provocatione ad populum contra necem et verbera relicta,

    Cic. Rep. 2, 37, 62; Hor. S. 1, 10, 51:

    quis igitur relictus est objurgandi locus?

    Ter. And. 1, 1, 127; cf.:

    nihil est preci loci relictum,

    id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14;

    and, in another sense: plane nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2:

    ne cui iniquo relinqueremus vituperandi locum,

    id. Q. Fr. 2, 4, 1:

    Aedui nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt,

    Caes. B. G. 7, 42:

    spatium deliberandi,

    Nep. Eun, 12, 3:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    Cic. Quint. 15, 49; Plaut. Cas. 2, 3, 33; cf. Cic. Brut. 72, 253 (v. Bernhardy ad loc.):

    vita relicta est tantum modo,

    Ov. P. 4, 16, 49:

    quod munitioni castrorum tempus relinqui volebat,

    Caes. B. G. 5, 9 fin.:

    mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite,

    Tac. H. 1, 84:

    suspicionem alicui relinquere,

    Suet. Caes. 86:

    aliquem veniae vel saevitiae alicujus,

    Tac. H. 1, 68 fin.:

    aliquem poenae,

    Plin. Ep. 2, 11, 20:

    aliquem poenae,

    Ov. M. 7, 41: leto, poenaeque, id. id. 14, 217; cf.:

    urbem direptioni et incendiis,

    to give up, surrender, abandon, Cic. Fam. 4, 1, 2:

    neu relinquas hominem innocentem ad alicujus tui dissimilis quaestum,

    do not leave, id. ib. 13, 64:

    aliquid in alicujus spe,

    id. Div. in Caecil. 8, 26; cf. id. ib. 4, 16. — Poet., with obj.-clause:

    (metus) Omnia suffundens mortis nigrore, neque ullam Esse voluptatem liquidam puramque relinquit,

    Lucr. 3, 40; 1, 703; Ov. M. 14, 100:

    dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,

    Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3, 708: nihil relinquitur nisi fuga, there is nothing left, nothing remains, but, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6:

    relinquitur illud, quod vociferari non destitit, non debuisse, etc.,

    Cic. Fl. 34, 85; cf.:

    mihi nihil relicti quicquam aliud jam esse intellego,

    Plaut. Merc. 3, 4, 81.— Impers. relinquitur, with ut (Zumpt, Gram. §

    621): relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus,

    it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2; cf.: relinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum discedi Caesar pateretur, Caes. B. G. 5, 19 fin. — In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9, 12; id. Div. 2, 5, 14.—
    3.
    With double predicate, to leave a thing behind in a certain state; to leave, let remain, suffer to be, etc.:

    eum Plautus locum Reliquit integrum,

    has left untouched, Ter. Ad. prol. 10:

    praesertim cum integram rem et causam reliquerim,

    have left unaltered, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.:

    Scaptius me rogat, ut rem sic relinquam,

    id. ib. 5, 21, 13, §

    12: Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat,

    Caes. B. G. 4, 37; cf.:

    amici, quos incorruptos Jugurtha reliquerat,

    Sall. J. 103, 2:

    reliquit (eam) Incertam et tristi turbatam volnere mentis,

    Verg. A. 12, 160:

    (naves) in litore deligatas ad ancoram relinquebat,

    Caes. B. G. 5, 9:

    erat aeger in praesidio relictus,

    id. ib. 6, 38:

    in mediis lacerā nave relinquor aquis,

    Ov. P. 2, 3, 28:

    quod insepultos reliquissent eos, quos, etc.,

    Cic. Rep. 4, 8, 26; 2, 11, 21:

    aliquid incohatum,

    id. ib. 1, 35, 55; cf.:

    inceptam oppugnationem,

    to give up, abandon, quit, Caes. B. G. 7, 17:

    incoepta fila,

    Ov. M. 6, 34:

    infecta sacra,

    id. ib. 6, 202:

    opus incoeptum,

    id. A. A. 2, 78:

    verba imperfecta,

    id. H. 13, 13:

    pro effectis relinquunt, vixdum incohata,

    Quint. 5, 13, 34:

    aliquid injudicatum,

    id. 10, 1, 67:

    aliquid neglectum,

    id. 1, 1, 29:

    incertum,

    id. 2, 10, 14:

    tantas copias sine imperio,

    Caes. B. G. 7, 20 init.; cf.:

    sine ture aras,

    Ov. M. 8, 277:

    verbum in ambiguo,

    Lucr. 4, 1137:

    mulierem nullam nominabo: tantum in medio relinquam,

    Cic. Cael. 20, 48; cf.:

    correptio in dubio relicta,

    Quint. 7, 9, 13.
    II.
    (With the idea of the verb predominant.) To leave behind one, to leave, go away from; to forsake, abandon, desert a person or thing.
    A.
    In gen.
    1.
    Lit.:

    ubi illaec obsecrost quae me hic reliquit,

    Plaut. Truc. 2, 6, 32: relinquamus nebulonem hunc, Scip. Afr. ap. Gell. 4, 18, 3; cf.:

    non ego te hic lubens relinquo neque abeo abs te,

    Plaut. Am. 1, 3, 33:

    domum propinquosque reliquisse,

    Caes. B. G. 1, 44; cf. id. ib. 1, 30:

    relictis locis superioribus,

    Hirt. B. G. 8, 36:

    loci relinquendi facultas,

    Caes. B. G. 3, 4 fin.:

    Ilio relicto,

    Hor. C. 1, 10, 14:

    urbes,

    id. ib. 2, 20, 5:

    moenia,

    id. Epod. 17, 13:

    litus relictum Respicit,

    Ov. M. 2, 873:

    Roma relinquenda est,

    id. Tr. 1, 3, 62:

    colles clamore relinqui (sc.: a bubus),

    were left behind, Verg. A. 8, 216 Wagn.:

    limen,

    id. ib. 5, 316:

    mensas,

    id. ib. 3, 213:

    dominos,

    Cat. 61, 51:

    volucres Ova relinquebant,

    Lucr. 5, 802 et saep.—
    2.
    Trop.: me somnu' reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf.:

    quem vita reliquit,

    Lucr. 5, 63: reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327:

    ubi vita tuos reliquerit artus,

    id. Ib. 339;

    for which, also, reversely: animam relinquam potius, quam illas deseram,

    Ter. Ad. 3, 4, 52; so,

    vitam,

    Verg. G. 3, 547; cf. Tac. A. 4, 34:

    lucem,

    Verg. A. 4, 452:

    lumen vitale,

    Ov. M. 14, 175:

    consitus sum senectute, vires Reliquere,

    Plaut. Men. 5, 2, 6:

    aliquem animus,

    id. Mil. 4, 8, 37; Caes. B. G. 6, 38:

    animus reliquit euntem,

    Ov. M. 10, 459:

    aliquem anima,

    Nep. Eum. 4, 2:

    ab omni honestate relictus,

    abandoned, destitute of, Cic. Rab. Perd. 8, 23:

    ab alterā (quartanā) relictum esse,

    id. Att. 8, 6, 3; cf. Hor. S. 2, 3, 290.—
    B.
    In partic., pregn., to leave in the lurch; to forsake, abandon, desert, etc. (v. desero, destituo, prodo).
    1.
    Lit.:

    qui... Reliquit deseruitque me,

    has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45; cf.:

    reliquit me homo atque abiit,

    Ter. And. 4, 4, 5:

    succurrere relictae,

    Verg. A. 9, 290.—

    Of the forsaking of a lover by his mistress,

    Plaut. Truc. 2, 4, 64; Tib. 3, 6, 40; Prop. 1, 6, 8; Ov. H. 10, 80; id. M. 8, 108:

    paucos, qui ex fugā evaserant, reliquerunt,

    i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19. — Of things, to leave, give up, abandon, etc.:

    argentum si relinquo ac non peto, etc.,

    Plaut. Aul. 1, 2, 31:

    auctores signa relinquendi et deserendi castra,

    Liv. 5, 6; cf.:

    relictā non bene parmulā,

    Hor. C. 2, 7, 10.—
    2.
    Trop., to leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish:

    rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere,

    Cic. Caecin. 18, 50 (for which:

    derelinquo jam communem causam,

    id. ib. 35, 103):

    jus suum dissolute,

    id. ib. 36, 103:

    affectum, cum ad summum perduxerimus,

    Quint. 6, 1, 29:

    (puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit,

    Hor. Ep. 2, 1, 100: eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, to leave or lay aside every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8; cf.:

    omnibus relictis rebus,

    id. Cist. 1, 1, 6; so,

    relictis rebus (omnibus),

    id. Ep. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 1, 25; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86; id. Heaut. 4, 7, 12; Lucr. 3, 1071; Cic. de Or. 3, 14, 51; Caes. B. C. 3, 102; cf.

    also: res omnes relictas habeo prae quod tu velis,

    Plaut. Stich. 2, 2, 38:

    omnia relinques, si me amabis, cum, etc.,

    Cic. Fam. 2, 14:

    et agrorum et armorum cultum,

    to give up, abandon, neglect, id. Rep. 2, 4, 7:

    si tu ea relinquis et deseris,

    id. Verr. 2, 4, 36, § 80:

    studium exquirendi,

    id. Ac. 1, 3, 7:

    agrum alternis annis,

    to suffer to lie fallow, Varr. R. R. 1, 44, 3:

    loca relicta,

    uncultivated, wild lands, Front. Limit. p. 42 Goes.; so,

    relictae possessiones,

    Cic. Agr. 1, 1, 3:

    milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,

    abandoned, relinquished, id. Rep. 2, 37, 63; cf. possessionem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4:

    obsidionem,

    to raise the siege, Liv. 5, 48:

    caedes relinquo, libidines praetereo,

    leave unmentioned, Cic. Prov. Cons. 3, 6:

    consulto relinquere (locum), opp. praetermittere,

    id. Off. 3, 2, 9; cf.:

    hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est,

    id. Cat. 3, 8, 18; and:

    audistis haec, judices, quae nunc ego omnia praetereo et relinquo,

    id. Verr. 2, 3, 44, § 106;

    in this sense also,

    id. Brut. 45, 165; cf. id. ib. 19, 76; Hor. A. P. 150:

    cur injurias tuas conjunctas cum publicis reliquisti?

    left unnoticed, uncensured, Cic. Verr. 2, 1, 33, § 84; cf.:

    vim et causam efficiendi reliquerunt,

    id. Fin. 1, 6, 18:

    vos legatum omni supplicio interfectum relinquetis?

    id. Imp. Pomp. 5, 11:

    quis est, qui vim hominibus armatis factam relinqui putet oportere,

    id. Caecin. 3, 9.— Poet., with obj.clause:

    quod si plane contueare, mirari multa relinquas,

    leave off, cease, Lucr. 6, 654.

    Lewis & Short latin dictionary > relinquo

  • 20 vidua

    vĭdŭus, a, um, adj. [Sanscr. vidhava, without a husband; cf. ve- in vecors, etc.; êïtheos, single], deprived or bereft of a husband or wife, bereft of a lover, spouseless, mateless, widowed.
    I.
    Lit.:

    quae (Penelopa) tam diu vidua viro suo caruit,

    Plaut. Stich. 1, 1, 2:

    vidui viri,

    id. Merc. 4, 6, 13; Ov. A. A. 1, 102; id. H. 8, 86:

    quidve tibi prodest viduas dormire puellas?

    Prop. 2, 33 (3, 31), 17.—
    B.
    Subst.: vĭdŭa, ae, f., a widow:

    nupta, vidua, virgo,

    Plaut. Curc. 1, 1, 37:

    cognitor viduarum,

    Cic. Caecin. 5, 14:

    orbarum et viduarum tributa,

    id. Rep. 2, 20:

    viduas avaras venari,

    Hor. Ep. 1, 1, 78.—Of unmarried women:

    se rectius viduam et illum caelibem futurum fuisse contendere quam cum impari jungi,

    Liv. 1, 46, 7; Sen. Herc. Fur. 245; id. Med. 215; cf. Dig. 50, 16, 242, § 3.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of animals:

    columba,

    Plin. 10, 34, 52, § 104. —
    B.
    Of things:

    torus,

    Prop. 2, 9, 16:

    cubile,

    Ov. Am. 2, 10, 17:

    noctes,

    id. H. 19, 69:

    domus,

    id. F. 1, 36:

    manus (Penelopes),

    id. H. 1, 10:

    caelibatus,

    Sen. Ben. 1, 9, 4.—

    So of a vine which is not trained to any tree, which stands alone: ut vidua in nudo vitis quae nascitur arvo,

    Cat. 62, 49;

    and conversely, of trees which are without vines: et vitem viduas ducit ad arbores,

    Hor. C. 4, 5, 30:

    ulmos,

    Juv. 8, 78:

    platanus,

    Mart. 3, 58, 3:

    ramus,

    Col. 5, 6, 31.—
    C.
    In gen., deprived or bereft of, destitute of, without any thing (only poet. and in post-Aug. prose); constr. with a or ab, the simple abl., or gen.:

    cogor adire lacus viduos a lumine Phoebi,

    Verg. Cul. 371:

    me ipse viduus (i. e. viribus meis), Cic. poët. Tusc. 2, 10, 25: viduus pharetrā Apollo,

    Hor. C. 1, 10, 11:

    alni (i. e. naves) moderantibus,

    Stat. Th. 10, 13:

    clavus (gubernatore),

    id. ib. 10, 183:

    solum arboribus,

    Col. 2, 2, 25; 3, 11, 5:

    pabulationes pecudibus,

    id. 9, 4, 1:

    viduus mente,

    App. M. 2, p. 120, 38:

    nec viduum pectus amoris habet,

    Ov. Am. 3, 10, 18:

    viduus teli,

    Sil. 2, 247.— Absol.:

    arae,

    desolate, without fire, App. M. 4, p. 155, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > vidua

См. также в других словарях:

  • Destitute — Des ti*tute, a. [L. destitutus, p. p. of destituere to set away, leave alone, forsake; de + statuere to set. See {Statute}.] 1. Forsaken; not having in possession (something necessary, or desirable); deficient; lacking; devoid; often followed by… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • destitute — ► ADJECTIVE 1) extremely poor and lacking the means to provide for oneself. 2) (destitute of) not having. DERIVATIVES destitution noun. ORIGIN originally in the sense «deserted, abandoned»: from Latin destituere forsake …   English terms dictionary

  • destitute — [des′tə to͞ot΄, des′tətyo͞ot΄] adj. [ME < L destitutus, pp. of destituere, to forsake, abandon < de , down, away + statuere, to set, place: see STATUTE] 1. not having; being without; lacking (with of) [destitute of trees] 2. lacking the… …   English World dictionary

  • destitute of — not having. → destitute …   English new terms dictionary

  • destitute — Not possessing necessaries of life; in condition of extreme want; bereft; lacking possessions and resources. Destitute of Bennington County by Van Santvoord v. Henry W. Putnam Memorial Hospital, 125 Vt. 289, 215 A.2d 134, 138. See also indigent …   Black's law dictionary

  • destitute — Not possessing necessaries of life; in condition of extreme want; bereft; lacking possessions and resources. Destitute of Bennington County by Van Santvoord v. Henry W. Putnam Memorial Hospital, 125 Vt. 289, 215 A.2d 134, 138. See also indigent …   Black's law dictionary

  • destitute — I (New American Roget s College Thesaurus) adj. wanting, lacking; stripped, bereft, penniless, poverty stricken, down and out (sl.). See insufficiency, poverty.Ant., affluent. II (Roget s IV) modif. Syn. impoverished, poverty stricken, penniless; …   English dictionary for students

  • destitute — [ dɛstɪtju:t] adjective 1》 extremely poor and lacking the means to provide for oneself. 2》 (destitute of) not having. Derivatives destitution noun Origin ME (in the sense deserted, abandoned, empty ): from L. destitut , destituere forsake …   English new terms dictionary

  • destitute circumstances — A relative term. A wife or child is in destitute circumstances when in need of the necessities of life, meaning not only primitive physical needs, things absolutely indispensable to human existence and decency, but also things which are in fact… …   Ballentine's law dictionary

  • not have a bean — verb to be destitute or penniless …   Wiktionary

  • destitute or necessitous circumstances — Circumstances in which one needs the necessaries of life, which cover not only primitive physical needs, things absolutely indispensable to human existence and decency, but those things, also, which are in fact necessary to the particular person… …   Black's law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»